54 Seizoensmachines Mesttanks

Van de Veenhuis mesttank van 3.200 liter bracht MarGe Models een model uit in een gelakte en een gegalvaniseerde uitvoering. Reden om in deze aflevering van Seizoensmachines te kijken naar miniaturen en folders van enkelassige vacuüm-mengmestverspreiders van rond de jaren zeventig, met speciale aandacht voor de Veenhuis type 3200 Populair.

tekst: Albert Jan Kamphuis

Foto’s: websites en catalogi miniatuurfabrikanten, tenzij anders aangegeven

Bronnen: websites en folders van fabrikanten van de genoemde machines, www.frieselandbouwwerktuigenfabrikanten.nl en in het artikel specifiek genoemde

Mengmestverspreiders

De eerste vacuüm-mengmestverspeiders kwamen begin jaren zestig op de markt. Veenhuis, Lely, Helma, Kaweco en Welgro waren de eerste merken met zo’n machine. In Landbouwmechanisatie november 1972 staat een overzicht inclusief gegevens van mengmestverspreiders, waaronder mengmesttanks met een vacuümpomp van onder andere Brinio, Cavero, DIGO-Bellin, Ipsa, Kaweco, Moro, Schuitemaker, Siegperle, Veenhuis en Welgro. Tanks met een wormpomp waren er van Alfa-Laval, Brinio, DIGO-Bellin, Hermes, Moro en Siegperle. Timco leverde ze met een zuigerpomp en tanks zonder pomp waren er van Brinio, Brouwers en Siegperle. Deze laatste vul je met een stationaire mestpomp.

De tankinhoud van de toen leverbare vacuümtanks begint bij de meeste merken bij 2.000 liter. De maximale tankinhoud is doorgaans rond de 5.000 liter, bij enkele merken gaat het tot 8.000 of 10.000 liter. De mengmesttanks waren aanvankelijk vaak uitgerust met gebruikte vliegtuigbanden, al dan niet gecoverd (van een nieuw loopvlak voorzien). Later werden de mengmesttanks - naar keuze of standaard - met landbouwbanden uitgerust. In de loop van de tijd waren die ook in grotere maten leverbaar.

Veenhuis type 3200 Populair

De Veenhuis Populair serie is begin jaren zeventig geïntroduceerd en werd naast de bestaande Super-serie aangeboden. De folders van de Populair serie vermelden dat de Populair door een andere constructie en met een ander pomptype goedkoper kan worden aangeboden. Zowel de Populair- als de Super-serie was toentertijd leverbaar met een tankinhoud van 2.000, 2.500, 3.200, 3.600, 4.200, 5.000, 5.800, 6.800, 8.000 en 10.000 liter. De mesttanks waren tot type 6800 met een gelakte of gegalvaniseerde tank leverbaar. Vanaf begin jaren tachtig zijn de enkelassers tot 6.800 liter standaard met een gegalvaniseerde tank uitgevoerd.

Kijk en vergelijk

De beide tanks van MarGe Models zijn goed gedetailleerd en ook qua schaalverhouding in orde. De afmetingen van de in de folder aangegeven ‘nieuwe landbouwbandenbanden’ in de maat 17.0/80-20 komen in schaal overeen met de Vredestein Special Ribbed 17.0/80-20-banden op de modellen. De pomp op de modellen is een goede weergave van de Veenhuis Populair pomp (zie foto 3).

Voor de bediening van de afsluiter is in detail een hydraulische uitvoering aanwezig. Een bedieningshendel ontbreekt dus op de modellen. Hydraulische bediening was in eerste instantie als optie leverbaar, en bij latere uitvoeringen standaard. Prima keuze, ook als je in 1/32 de tank aan een trekker met dichte cabine (met achterruit) koppelt.

1. Beide uitvoeringen van de Veenhuis type 3200 Populair mengmestverspreider van Marge Models

2. Welgro vacuümmesttank van Artitec in 1/87. In Agritoy van mei 2024 was dit model in de rubriek Prachtig 1/87 uitgebreid te zien op een diorama van Jurgen Maassen.

3. De eerste Joskin mengmesttank kwam in 1984 op de markt. In 2014 werd een door Universal Hobbies geproduceerd model van de 3.500 litermachine uitgebracht met opschrift ‘1984 1st Tanker’.

4. Beide Veenhuis modellen zijn rondom gedetailleerd

5. Van een van de eerste Veenhuis mengmestverspreiders met 1.750 litertank bracht Universal Hobbies een model uit

6. De Populair pomp in 1/3

7. Alfa-Laval mengmesttank met vacuümpomp van Britains (Foto: www.farmmodeldatabase.com)

8. Deze folder van de Timco mengmestcombinatie met tankinhouden van 2.000 tot 5.000 liter is van rond 1970. De tank pomp je bij deze mengmestverspreider vol met een zuigerpomp, een werprad verspreidt de mest. Ook de firma Timmer in Hoevelaken bouwde vacuümtanks onder de merknaam Timco.

9. Folder van de Populair serie, deze is van (eind) jaren zestig met tanks van 2.000, 2.500 en 3.000 liter

10. ... en uit de jaren zeventig met 2.000, 2.500, 3.200, 3.600, 4.200, 5.000, 6.500 en 8.000 liter

11. Kaweco mengmestverspreiders met tankinhoud van 2.100 tot 10.000 liter uit de jaren zeventig

12. Folder van Schuitemaker mengmestverspreiders uit 1983 met daarin zes typen met tankinhouden van 2.800 tot 6.800 liter

13. Ipsa mengmestverspreiders met tankinhouden van 3.100 tot 6.000 liter. De folder van rond 1970 vermeldt ook de serie Gigant met tankinhouden van 6.200 tot 10.000 liter.

14. Cebeco Handelsraad importeerde en verkocht de Italiaanse Moro mengmestverspreiders. Deze folder is van de MB-serie met tankinhouden van 2.200 tot 6.000 liter is uit 1974. De machines zijn leverbaar met een vacuüm- of wormpomp en waren uitgerust met een wervelverdeler.

15. Folder van begin jaren tachtig van Lely mengmestverspeiders met 4.100 tot 8.500 litertank, optioneel leverbaar met een automatische slangaankoppeling

16. Welgro, fabrikant van bulkopleggers voor onder meer veevoeders, bouwde ook jarenlang mengmesttanks. De folder van de typen met 3.500 tot 6.500 liter tankinhoud is uit 1981.

17. Folder van Vredestein Implement landbouwbanden van begin jaren tachtig. De folder beschrijft het verschil aan insporing tussen niet-originele landbouwbanden en de Vredestein Implement banden. In de tabel met leverbare maten inclusief technische gegevens komt ook de 17.0/80-20 14 ply rating (aantal koordlagen) voor waarmee in schaal ook de Veenhuis tanks van MarGe Models zijn uitgerust.

18. Afbeelding van een Veenhuis mengmestverspreider uit de Populair serie, in een folder van begin jaren tachtig

19. Nog een foto in dezelfde folder voor een Kijk en Vergelijk

20. Folder uit de jaren tachtig van de Populair- en Super-serie. De types met tankinhoud van 3.200 tot 6.800 liter werden met gegalvaniseerde tank uitgevoerd. De 8.000, 10.000 en 12.000 literuitvoeringen met tandemas hadden een gelakte tank

21. Brinkmann & Niemeijer (B&N) betrok mengmestverspreiders van Veenhuis en verkocht deze onder de Brinio-merknaam en -kleuren. In Belangrijk Nieuws, de RAI-uitgave van B&N van januari 1980, staan (hier deels weergegeven) de Brinio populair mengmesttanks met 2.000 tot 10.000 liter tankinhoud vermeld.

22. Helma mengmesttanks werden door Heesters Haaren en later Boeke-Heesters op de markt gebracht. In de Prijscourant 1969 van Heesters staan Helma tanks met inhouden van 1.600 tot 3.500 liter.